Nắng nóng kéo dài, không có mưa trong suốt ba tháng qua đã đẩy nhiều địa phương tại tỉnh Quảng Bình vào tình trạng hạn hán nghiêm trọng nhất trong nhiều thập kỷ. Nước mặn xâm nhập sâu vào sông Gianh, đe dọa hàng ngàn hecta lúa hè thu, khiến bà con nông dân đứng ngồi không yên. Hạt Giống Nông Nghiệp sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về tình hình hạn hán tại Quảng Bình và những khó khăn mà người nông dân đang phải đối mặt.
Cánh đồng Cây Sanh (xã Châu Hóa) khô nứt nẻ vì hạn hán. Lúa đã bị cháy khô. Ảnh: T.Phùng.
Nội Dung Bài Viết
Nước Mặn Xâm Nhập Sông Gianh: Mức Độ Cao Kỷ Lục
Sông Gianh, nguồn nước tưới tiêu chủ yếu cho hàng ngàn hecta lúa của các xã thuộc huyện Quảng Trạch, Tuyên Hóa, nay đang bị nhiễm mặn nghiêm trọng. 13 trạm bơm dọc hai bên sông gần như tê liệt, không thể cung cấp nước cho đồng ruộng và sinh hoạt.
Nắng nóng kéo dài khiến mực nước sông Gianh xuống thấp, tạo điều kiện cho nước biển xâm nhập sâu vào nội đồng. Tình trạng này ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn. Theo báo cáo của cơ quan chức năng, đến giữa tháng 7/2020, nước mặn đã xâm nhập vào thượng nguồn sông Gianh với mức độ cao chưa từng thấy.
Ông Trần Xuân Tiến, Chi cục phó Chi cục Thủy lợi Quảng Bình, cho biết nước mặn đã xâm nhập lên đến tận xã Đức Hóa (huyện Tuyên Hóa), cách cửa sông khoảng 30km. Nếu tình hình thời tiết không chuyển biến tích cực, nước mặn có thể tiếp tục xâm nhập sâu hơn.
Các điểm đo tại trạm bơm Rào Trổ (nhánh sông Gianh, xã Mai Hóa, huyện Tuyên Hóa) và xã Phong Hóa (gần xã Đức Hóa) đều ghi nhận độ mặn lên tới 1/1.000 ml. Ông Bùi Thái Nguyên, Giám đốc Trung tâm nước (Sở NN-PTNT Quảng Bình), khẳng định đây là mức xâm nhập mặn cao nhất trong vòng 30 năm qua.
Hàng ngàn hecta lúa hè thu tại Quảng Bình đang bị đe dọa bởi hạn hán do nước sông Gianh bị nhiễm mặn. Ảnh: T.Phùng.
Cuộc Sống Người Dân Bị Đảo Lộn
Nước mặn không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn tác động mạnh mẽ đến đời sống của người dân ven sông Gianh. Nhiều hộ dân ở các xã Văn Hóa, Phong Hóa, Đức Hóa… phải sử dụng nước nhiễm mặn để tắm giặt sau khi lọc qua bể lọc. Nước uống phải mua hoặc vận chuyển từ nơi khác về.
Người nuôi cá lồng trên sông Gianh cũng phải khẩn trương thu hoạch hoặc di dời lồng cá lên thượng nguồn để tránh thiệt hại. Ông Lê Văn Ba (xã Phong Hóa) chia sẻ gia đình ông phải thuê người di chuyển 3 lồng cá lên thượng nguồn để tránh cá bị chết do sốc nước mặn.
Cánh Đồng Khô Héo, Hy Vọng Mất Trắng
Tại xã Châu Hóa (huyện Tuyên Hóa), hơn 100ha lúa hè thu đã bị cháy khô do nắng nóng kéo dài. Ông Phan Thanh Hường, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Hóa, lo ngại về nguy cơ mất mùa và thiếu đói.
Tại thôn Uyên Phong (xã Châu Hóa), cánh đồng Cây Sanh nứt nẻ, đất khô cứng. Ông Phan Xuân Tiến, một nông dân ở đây, cho biết đất ruộng nứt toác sâu gần nửa mét. Dù có mưa, nước cũng chỉ chảy xuống các khe nứt, không thể cứu vãn được lúa. 5 sào ruộng của gia đình ông coi như mất trắng.
Nông dân Phan Văn Tiến: “Lúa cháy thế này thì mất mùa là điều chắc chắn”. Ảnh: T.Phùng.
Hơn 40ha lúa của thôn Uyên Phong đã héo úa dưới cái nắng như thiêu đốt. Dù biết không còn hy vọng, người dân vẫn ra đồng như một thói quen, lòng nặng trĩu nỗi buồn.
Ông Trần Đức Lưu, Trưởng thôn Uyên Phong, cho biết cả thôn đã gieo cấy 46ha lúa vụ hè thu. Tuy nhiên, do hạn hán kéo dài, 43ha đã bị chết khô. Số diện tích còn lại nhờ có nước từ khe suối trong rừng cũng không thể phát triển tốt, năng suất chắc chắn sẽ giảm mạnh.
Vụ đông xuân trước đó, bà con cũng bị mất mùa do lúa đổ rạp vì bão. Hy vọng vào vụ hè thu để bù lại, nhưng giờ đây, lúa lại chết khô trên đồng. Ông Lưu lo lắng người dân sẽ rơi vào cảnh thiếu đói.
Nhiều cánh đồng ở huyện Tuyên Hóa đang bị hạn hán thiêu đốt. Ảnh: T.Phùng.
Chuyển Đổi Cây Trồng Cũng Không Thoát Khỏi Hạn Hán
Năm ngoái, do hạn hán, chính quyền xã Châu Hóa đã vận động bà con chuyển đổi gần 15ha đất trồng lúa sang trồng đậu xanh, đậu đen, mè (vừng). Tuy nhiên, năm nay, hạn hán còn khắc nghiệt hơn, khiến các loại cây trồng này cũng không thể phát triển.
Ông Tiến cho biết 3 sào mè của gia đình ông năm ngoái thu được 1,2 tạ, bán được 7 triệu đồng. Năm nay, do hạn hán, chỉ thu được hơn 2 triệu đồng. “Cây mè vốn chịu hạn tốt mà còn không sống nổi thì nói gì đến các loại cây khác”, ông Tiến chia sẻ.
Diện tích đậu xanh chuyển đổi ở xã Châu Hóa cũng không phát triển được do hạn hán. Ảnh: T.Phùng.
Ông Hường, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Hóa, cho biết đậu xanh trồng trên diện tích chuyển đổi cũng chết khô vì nắng nóng. Ông lo ngại nếu hạn hán tiếp tục kéo dài, người dân sẽ gặp rất nhiều khó khăn, bởi địa phương chủ yếu sống bằng nghề nông và nuôi cá lồng trên sông Gianh, cả hai nguồn thu nhập này đều đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Kết Luận
Hạn hán tại Quảng Bình đang diễn ra hết sức nghiêm trọng, gây thiệt hại nặng nề cho sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân. Việc nước mặn xâm nhập sâu vào sông Gianh là một vấn đề đáng báo động, đòi hỏi các cấp chính quyền và ngành chức năng cần có những biện pháp ứng phó kịp thời, hỗ trợ người dân vượt qua khó khăn, đồng thời tìm kiếm các giải pháp lâu dài để ứng phó với biến đổi khí hậu. Hạt Giống Nông Nghiệp sẽ tiếp tục cập nhật những thông tin mới nhất về tình hình hạn hán tại Quảng Bình và chia sẻ kinh nghiệm, kỹ thuật canh tác giúp bà con nông dân. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và hỗ trợ!