Cây bơ đang ngày càng khẳng định vị thế tại thị trường nông sản Việt Nam, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên. Bài viết này từ Hạt Giống Nông Nghiệp sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây bơ, giúp bà con nông dân đạt năng suất cao và chất lượng quả tốt nhất.
Tây Nguyên đang trở thành vùng trồng bơ lớn. Ảnh: Nguyễn Thị Thành Thực.
Cây bơ tại Tây Nguyên đang phát triển mạnh mẽ. Nguồn ảnh: Nguyễn Thị Thành Thực.
Nội Dung Bài Viết
Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Trồng Bơ
Việc nắm vững kỹ thuật trồng và chăm sóc là yếu tố then chốt để cây bơ phát triển khỏe mạnh và cho năng suất cao. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà bà con cần đặc biệt quan tâm:
Phân Nhóm Hoa Bơ
Cây bơ được chia thành hai nhóm hoa chính là nhóm A và nhóm B. Việc xác định giống bơ thuộc nhóm nào là rất quan trọng để có thể phối hợp trồng xen kẽ, đảm bảo sự thụ phấn chéo hiệu quả. Hạt Giống Nông Nghiệp khuyến cáo bà con nên tìm hiểu kỹ về giống bơ mình định trồng và lựa chọn các giống phù hợp để trồng xen, đảm bảo có cả nhóm hoa A và B trong vườn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thụ phấn, trừ khi khu vực xung quanh đã có đủ ong để thụ phấn bổ sung.
- Nhóm hoa A: Bao gồm các giống như Hass, Lamb Hass, Hass – Carmen, Gem, Pinkerton, Wurth, Reed…
- Nhóm hoa B: Gồm các giống như Fuerte, Shepard, Zutano, Booth, Sharwin.
Kỹ Thuật Trồng Bơ
Để cây bơ sinh trưởng và phát triển tốt, cần chú ý đến kỹ thuật trồng cây đúng cách.
- Thoát nước tốt: Đất trồng bơ phải thoát nước tốt để hạn chế bệnh xì mủ, một bệnh thường gặp ở cây bơ.
- Trồng trên mô cao: Nên trồng bơ trên mô cao 30-40 cm, ngay cả trên đất đồi, để đảm bảo thoát nước tốt, tránh thối cổ rễ vào đầu mùa mưa.
- Vị trí đặt cây: Khi đặt cây xuống đất, phải đặt chỗ cao, không chôn sâu, mặt đất của bầu cây giống lúc trồng phải bằng với mặt mô.
- Bón phân sinh học: Sau khi trồng, nên tưới thêm phân sinh học như Tricoderma, phân cá, mật mía (đã ủ 20 ngày và pha loãng) để kích thích cây ra rễ nhanh, tạo bộ rễ khỏe mạnh.
Chăm Sóc Cây Bơ
Chăm sóc cây bơ đúng cách sẽ giúp cây phát triển tốt, cho năng suất cao và chất lượng quả tốt.
- Bón phân NPK: Khi cây vừa phục hồi, nên bón NPK + TE, Yara, khoảng 10 gr/gốc, vài ba tháng bón một lần, kết hợp với phòng trừ sâu bệnh. Khi cây lớn 1 tuổi, tăng dần lượng phân bón lên 20 gr/gốc mỗi lần bón.
- Phòng bệnh xì mủ: Tưới thuốc Agriphos theo hệ thống tưới vào đầu mùa mưa (tháng 5) để tăng sức đề kháng cho cây chống lại bệnh xì mủ. Sau đó, lặp lại sau mỗi hai tháng. Quan sát gốc cây thường xuyên, nếu thấy dấu hiệu xì mủ thì phải xử lý ngay bằng thuốc hóa học như Mataxyl, Ridomil, Aliette, Agriphos.
- Bón phân cân đối: Cây bơ ra đọt cùng lúc với trái non đang phát triển, nên không bón phân N và P lúc cây đang trổ bông và lúc trái non mới đậu. Chỉ bón N trước khi trổ bông và sau khi trái đã đậu.
- Sử dụng thuốc trừ nấm: Không xịt thuốc trừ nấm gốc đồng khi cây đang trổ hoa. Sau khi trái đã đậu, sử dụng thuốc gốc đồng với khoảng cách 28 ngày nếu trời nắng và 14 ngày nếu trời mưa.
- Tưới nước đầy đủ: Cây bơ cần nhiều nước lúc trổ bông, đậu trái và lúc trái phát triển.
- Bổ sung Bo: Khuyến cáo xịt Bo nhiều lần: Trước khi trổ bông, trong lúc trổ bông và cho đến gần thu hoạch, tổng cộng khoảng 10 lần, mỗi lần cách nhau một tháng.
Bảo Vệ Thực Vật
Bảo vệ cây bơ khỏi sâu bệnh là một phần quan trọng trong quy trình chăm sóc.
Sâu hại
Một số loại sâu hại thường gặp trên cây bơ bao gồm sâu đục thân, bọ ăn lá non, sâu xanh, bọ xít (đục trái), bọ xít muỗi (gây chết đọt non), bọ trĩ (ăn bông), rệp sáp.
Bệnh hại
Các bệnh hại chính trên cây bơ gồm xì mủ thân, thối cổ rễ do nấm Phytophthora, bệnh thán thư trên trái, bệnh đốm lá Cercospora, và bệnh hóa nâu phần gỗ bên trong nối tiếp giáp giữa gốc ghép và mắt ghép.
Hạt Giống Nông Nghiệp khuyến nghị nên có các chương trình nghiên cứu chọn tạo giống gốc ghép bơ kháng bệnh xì mủ thân hoặc nhập khẩu gốc ghép kháng bệnh để phát triển bơ bền vững.
Ở Mỹ, bơ sau khi thu hoạch được phân loại, đóng gói cẩn thận trước khi đưa ra thị trường. Ảnh: Nguyễn Minh Châu.
Quy trình xử lý bơ sau thu hoạch tại Mỹ. Nguồn ảnh: Nguyễn Minh Châu.
Thu Hoạch Bơ Đúng Cách
Để đảm bảo chất lượng bơ sau thu hoạch, cần thực hiện kiểm tra độ dầu bằng phương pháp sấy thịt quả. Khi tổng lượng chất khô (TDM) không còn giảm nữa thì đó là lúc thu hoạch. Bơ chín sinh lý sẽ được thu hái, vận chuyển, rửa, đóng gói và bảo quản lạnh. Hạt Giống Nông Nghiệp cung cấp các giống bơ chất lượng cao như Hass, Shepard, Reed, Pinkerton, Wurtz, Sharwil, giúp bà con đạt năng suất và chất lượng tốt nhất.
Năng Suất Cây Bơ
Năng suất cây bơ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm giống, kỹ thuật trồng và chăm sóc.
- Sau 2 năm: 500 kg/ha (5-15 kg/cây).
- Năm thứ 3: 2-4 tấn/ha.
- Năm thứ 4: 4-6 tấn/ha.
- Năm thứ 5: 6-8 tấn/ha.
- Năm thứ 6: 8-12 tấn/ha (10 tấn là năng suất trung bình trên thế giới).
- Năm thứ 7: 12-16 tấn/ha (với quản lý tốt).
Tại Việt Nam, các giống như Mã Dưỡng, MD2, 034… có thể đạt năng suất rất cao, lên đến 150 kg/cây/năm nếu trồng với khoảng cách 6m x 6m.
Ủ Chín Bơ
Bơ sau khi thu hoạch cần được ủ chín bằng khí etylen trong khoảng 12-72 tiếng, tùy theo giống và độ chín lúc hái, trước khi đưa ra thị trường.
Thị Trường Tiêu Thụ Bơ
Không chỉ bơ Hass, Lamb Hass, Pinkerton, Shepard… mới xuất khẩu được, mà cả bơ nhiệt đới nhóm West Indie cũng có thể xuất khẩu. Hiện nay, giá xuất khẩu bơ trung bình khoảng 32 USD/thùng (11,1 kg).
Kết Luận
Để phát triển ngành bơ bền vững tại Việt Nam, cần hợp tác với các công ty lớn trên thế giới, lựa chọn giống mới, áp dụng kỹ thuật trồng và chăm sóc tiên tiến, xây dựng nhà đóng gói và kho ủ chín hiện đại. Hạt Giống Nông Nghiệp luôn đồng hành cùng bà con nông dân, cung cấp hạt giống chất lượng cao và tư vấn kỹ thuật, giúp bà con nâng cao năng suất và chất lượng cây bơ, góp phần vào sự phát triển của ngành nông nghiệp Việt Nam.